برای برقراری هر چه بهتر و سریع تر ارتباط میان یاد دهنده و یاد گیرنده در نظام آموزش از راه دور توجه به سه جنبه ضروری به نظر می رسد:الف) خوانایی و قابلیت دریافت سریع توسط یاد گیرنده، ب) داشتن ویژگی خاصی که دستیابی به مطالب و ساختارهای مهم محتوا را تسهیل نماید، ج) جنبه زیبایی شناسی و هنری از لحاظ شکل، فضا، ترکیب بندی بصری و ایجاد وحدت، تعادل، هماهنگی و استفاده از تباین. در این مقاله به مسایل مهم مورد بررسی در خصوص ملاک های زیبایی شناختی در شکل و محتوای دوره های یادگیری الکترونیکی پرداخته شده است.

عنوان های متون ادبی در هر دورۀ تاریخی داده های ارزشمندی را دربارۀ مؤلفان آنها، شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعۀ آن دوره و دیگر مسائل به دست می دهند. در این میان، عنوان های متون منثور فنی با توجه به ماهیت هنری و ادبی شان، علاوه بر به دست دادن داده های تاریخی یا اجتماعی، می توانند آشکارساز رویکردهای فرهنگی و ادبی ادوار مختلف در سنت ادبی پارسی باشند. مطالعۀ پیش رو با این انگاره و با اتخاذ رویکردی استنادی تاریخی در گردآوری داده ها می کوشد ضمن درنگ در عنوان های 38 متن منثور فنی، آنها را از منظر  ارزش های زیبایی شناختی، درونمایگانی و استعاره های مفهومی واکاوی نماید. مطالعۀ حاضر ضمن شناسایی دو کلان گروه ادبی و غیرادبی از عنوان ها از منظری زیبایی شناختی، دو زیرگروه مسجع و استعاری را در ذیل کلان گروه ادبی قرار می دهد. در این میان، هرچه محتوای متن به سوی امر عینی میل یابد، عنوان نیز به سوی سجع گرایش می یابد و در مقابل، گرایش محتوای متن به امر انتزاعی، عنوان را به سوی استعاره شدگی سوق می دهد. عنوان های غیرادبی و کارکردگرا نیز ضمن تهی شدگی از ارزش های زیبایی شناختی، بیشترین همگرایی با محتوای متن را نشان می دهند. همچنین، براساس این مطالعه، گسترده ترین دایرۀ موضوعی عنوان ها به موضوعات تاریخی تعلق دارد که در تمام گونه ها و زیرگونه های عنوان ها دیده می شود. این گستردگی برونداد پارادایم فکری حاکم بر طبقات سیاسی حاکم و نشانگر رابطۀ دوسویۀ حاکم ـ فرهیخته از یک سو و بیانگر نوعی گسست میان آن طبقات و توده جامعۀ آن روزگار ایران از سوی دیگر است. از منظر هدف گزینش عنوان هم، برخی از عنوان ها ماهیتی انگیزشی، بخشی ماهیتی کارکردگرایانه و شماری هم ماهیتی ترکیبی و درآمیخته دارند. در بخش دیگری از پژوهش با بهره گیری از اندیشۀ استعاره های مفهومی، مشخص شده است که حوزۀ معنایی جهت و حرکت و نیز گیاهان بنا به دلایل تبیین شده در پژوهش، بیشترین کاربرد را داشته اند.

اندیشه فریدریش شیلر بر بستر تفکرات کلاس یک در دورانی تبلور می یابد که عنصر زیبایی به مثابه نیروی محرکه ای در مسیر تحقق آرمانشهر انسان متعالی تلقی می شود. جستار حاضر به سیر تحول مفهوم زیبایی در نوشته های زیبایی شناختی شیلر می پردازد و نشان می دهد که چگونه زیبایی های طبیعی و حسیات در فرآیندی تدریجی اعتبار خود را از دست می دهند و دو مولفه «خرد» و «آرمان» گستره تفکر زیبایی شناسانه را فتح می کنند. شیلر در متون متاخر خود به وضوح از نگاه کانت مآبانه به مباحث زیبایی شناسانه فاصله می گیرد و به تاویل هگلی هنر نزدیک می شود که آفرینش هنری انسان را برتر از پرداخته های طبیعت می پندارد.

زیبایی حقیقتی قابل ادراک اما تعریف ناپذیر است و گستره آن عالم طبیعت و امور محسوس تا ماورای آن و امور معنوی را فرا می گیرد و با اختصاص دادن بخشی از مطالعات علمی و فلسفی به خود دانش «زیبایی شناسی» را با شاخه ها و مباحث گوناگون پدید آورده است. با سیری در قرآن کریم که خود جلوه گاه زیبایی است، به مفاهیم و نگره های قرآنی زیبایی شناختی پرارجی می توان دست یافت. مقاله حاضر در این راستا پس از بررسی واژگان زیبایی در قرآن، پدیده های زیبایی شناختی و نشانه های زیبایی را در آن دنبال می کند و بر اساس آیات کریمه قرآن اثبات می کند که خداوند سرچشمه همه زیباییهاست و در آفرینش جهان و نعمتهای آن زیبایی را مد نظر داشته است. در شریعت نیز زیبایی امری پسندیده شمرده شده است. در عین حال زیبایی وسیله ای است که خداوند با آن انسانها را می آزماید تا نیک کرداران را برای سرای آخرت گزین کند.

چل سرو1 یا چهل سرود ازجمله فال های بسیار متداول مردم لرستان است که آن را به­ صورت دسته جمعی اجرا می کنند. در هر تفأل، چهل بیت مد نظر است که بیت چهلم، فال نیت شده را تفسیر می کند. در این مقاله بر اساس منابع کتابخانه ای، کارکرد زیبایی شناختی پانصد بیت از چهل سروده ها که به روش میدانی گردآوری شده، در دو بخش روساختِ «آواها، واژگان، موسیقی و صورخیال» و ژرف ساختِ «عاطفه، اندیشه و معنی» تجزیه و تحلیل شده است. دستاورد پژوهش نشان می دهد در بخش روساخت «آواها»، حرکت توأم با موسیقی را گاه با آرامش و گاه با خشونت در ابیات می آفرینند. هم نشینی واژگان در تداعی عواطف و معنی شعر نقشی مؤثر دارد. در پاره ای از ابیات، وزن و قافیه ایراد دارد که قابل اغماض است. موسیقی درونی ابیات به ترتیب، مرهون آرایه های واج­ آرایی، واژه آرایی و جناس است و موسیقی معنوی نیز به­ ترتیب فراوانی، ناشی از مراعات نظیر، حسن تعلیل، اغراق و. . . است. کنایه و سپس تشبیه در آفرینش صور خیال نقشی بسزا دارند. در بخش ژرف ساخت، از نظر عاطفی در فال های خوب، شور و هیجان توأم با شادی، ملموس است که در فال های بد، به یأس می انجامد. از نظر معنی، به ترتیب فراوانی، موضوعات عشق و دوستی؛ منابع طبیعی مانند کوه و درخت و. . .؛ اعتقادات مذهبی؛ و علائقی همچون شکار، دام­ پروری، کشاورزی و. . در ابیات مشهود است.

رئالیسم سوسیالیستی، در قلمرو هنر و ادبیات، نوعی زیبایی شناسی سیاسی است که قایل به وحدت مکانیکی اصول ایدئولوژیک و استتیک است. مباحث نظری این مکتب ادبی که پس از انقلاب اکتبر  1917م. در روسیه رخ داد برگرفته از آرا کارل مارکس، فردریش انگلس و ولادیمیر ایچ لنین است و رمان مادر ماکسیم گورکی بهترین الگوی هنری این جریان محسوب می شود. اصول اساسی رئالیسم سوسیالیستی در ماه اوت سپتامبر1943  م. در مسکو تصویب شد و با تاکید بر انعکاس واقع گرایی در جریان تولید محصولات هنری، سه اصل بنیادین: جهت گیری حزبی، نگرش ایدئولوژیک و مردم گرایی را در پی داشت. اگرچه این کنگره، کنگره ای ادبی بود، اصول آن به سایر هنرها نظیر نقاشی، موسیقی، سینما و ... تعمیم داده شد. رئالیسم سوسیالیستی بیشتر به ایجاد تحولاتی در محتوای آثار ادبی پرداخت و بر این اساس مفاهیم و مضامینی نظیر مبارزه با سرمایه داری، خوش بینی تاریخی، جنگ، انقلاب، تاریخ گرایی آگاهانه، کارگر، رهبران انقلاب و ارتش سرخ به ادبیات و هنر راه یافت.

رمان هنری، زبانی است که قوای حسی و عقلانی- زبانی را همزمان درگیر می­ کند. به دلیل اینکه هنر است، به ما وعدۀ لذت­ بردن می­ دهد و به دلیل اینکه عقلانی است، نسبت ما را با منطق درونیِ خودش و منطق جهانِ بیرون برقرار نگاه می­ دارد. رمان با جذابیت خویش ما را به خواندنش دعوت و با تدام لذت، ما را به ادامۀ خواندن ترغیب می­ کند. در زمان ه­ایی که جذابیت ­های رواییِ ویدئویی- مجازی فراوانی در جهان وجود دارد، رمان هنوز می­ تواند وعدۀ لذت بخش ویژه و دور از دست رقیبانی را به ما بدهد و با تداوم لذت، موجباتِ خوانش متمرکز ما را فراهم آورد؛ اما این لذت از چه جنسی است و عوامل القای لذت در رمان کدامند؟ پرسش از لذت در رمان، زیرمجموعۀ پرسش ­های زیبایی شناختی رمان است. جذابیتِ رمان در کنار حقیقت­ مندی و تقلیل ناپذیری، یکی از بنیادهای زیباییِ رمان است. در پژوهش ­های فارسی صورت­ گرفته بر رمان، به موضوع جذابیت و لذت خوانش رمان کمتر پرداخته شده است. این پژوهش درصدد است به پرسش «رمان چگونه می­ تواند جذاب باشد؟» پاسخ دهد. رویکرد این پژوهش، زیبایی­ شناختی و متن­ محور است. در پایان شاهد خواهیم بود که رمان با برانگیختن کنجکاوی، توسعۀ تجربۀ عاطفی، برانگیختن شور، تنش و وعدۀ فرجام و درنهایت با رفتن به بیراهه و تعویق، جذابیت و لذتِ زیبایی­ شناختی را برای مخاطب فراهم می­ سازد.